4 Aralık 2009 Cuma

Anadolu Selçuklu Kültür - Medeniyet

Devlet Yönetimi
  • Devletin başında hükümdar yanında Divan-ı Saltanat(meclis)
  • Divanda sonsöz hükümdarındır. Bu yüzden divan danışma meclisidir.
  • Niyabat-i Saltanat : Sultan yokken ona vekalet eden kişi (Naib -> Vekil)
  • Merkeziyetci (merkezi yapıları sağlamdı)
  • Meliklerin yetkileri sınırlıydı.
  • Divan-ı Pervane -> Toprak dağıtımını yapan devlet birimi

Hukuk

Şer'i Hukuk
  • İslam hukuku
  • Kaynağı dindir.
  • Başlarında Kadılar bulunur.
  • Evlenme, Boşanma ve miras işlerin bakar.
  • Kadı'nın verdiği kararı değiştirebilme yetkisi Kad-il Kudat'taydı. (Baş kadı)
Örf'i Hukuk
  • Kamu hukuku
  • Kaynağı gelenek, görenek, padşah fermeni, töre
  • Başında Emr-i Dad bulunurdu.
  • Kamusal alana bakardı.
Ordu
  • Donanma Deniz gücü var
  • Donanama komutanı -> Emir-i Sevahil (kaptan)

Hassa Ordusu
  • Ücretli askerlerden oluşan bir ordudur.
  • Değişik milletlerden oluşur.
  • Heran savaş için hazır bir ordudur.
  • Osmanlıda ki kapıkulu askerleri aynı sistemdir.
Gulam Ordusu
  • Ücretli askerlerden oluşan bir ordudur.
  • Heran savaş için hazır bir ordudur.
  • İçerisinde Türklerde vardır.
  • Gılman-ı Saray: Askeri okuldur.(Eğer bir yerde okul vs varsa bu eğitime verilen önemi gösterir)
İkta Askerleri (Eyalet Askerleri)
  • İkta arazisinde yaşarlar.
  • Hazineden para almazlar.
Türkmen Birlikleri
  • Ülke sınırlarına yerleştirilirler.
  • Parasız askerdirler. (sınır toprakları işlemek üzere bu askerlere verilir ve geçimlern bu şekilde sağlarlar)
Bağlı Devlet Askeri
  • Gerektiğinde yardıma gelen askerlerdir.

Toprak

Toprak 3 çeşittir.
  1. Miri Toprak : Devlete ait topraklar.
  2. Mülk Toprak : Kişilere ait topraktır.
  3. Vakıf Toprağı : Hayır kurumlarına bağışlanan topraklardır.
  • Vakıf toprağından vergi alınmaz.
  • Vakıf dayanışmanın sembolüdür.
EKONOMİ
  • Ticaret en önemli uğraştı.
  • Gelirler
Şer'i vergiler (dine bakılarak alınan vergiler)
  1. Öşür vergisi : Müslümanlardan alınan toprak vergisidir.
  2. Haraç : Gayri müslimlerden alınan vergidir.
  3. Cizye : Gayrimüslimler askere alınmıyordu. Bu yüzden onlardan da korunma bedeli alınırdı.
Şer'i olmayan vergiler
  1. Ağnam vergisi : Hayvancılık yapanlardan alınan vergidir.
  2. Bac vergisi : Esnaftan alınan vergidir.
  • Savaş ganimetleri.
  • Bağlı devletlerden alınan vergi.
  • Maden, orman ve tuzlalardan kazanç sağlarlardı.
  • Gümrük geliri vardı.
Sosyal Hayat
  • Halk Köylü ve Şehirliler olarak iki gruptu. Köylüler çiftcilikle, Şehirliler Ticaretle uğraşırdı.
  • Ahi Teşkilatı kurulmuştu.(Esnaf örgütlnmesi) (Dini - iktisadi bir kuruluştur.)
Dini kısmı
  1. Gayrimüslimler bu Teşkilata giremezlerdi.
  2. Dergahlarda toplanırlardı.
  3. Başlarında Şeyh ya da pir bulunurdu.
İktisadi kısmı
  1. Loncalara ayrılırdı. (Fırıncıar loncası, demirciler loncası vs)
  2. Fiyat tespiti yapılırdı. (Bu rekabeti engelleyen bir uygulama örneğin ekmeğin fiyatı her yerde aynı)(Konulan fiyata narh denirdi)
  3. Kalite kontrolü vardı.
  4. Mesleki eğitim verillirdi.
  5. Esnaf dayanışması sağlanırdı.
Bilim - Sanat
  • Medreselerde Pozitif Bilimler ve Dini bilim beraber verilirdi.
  • Resmi dilleri Farsçadır.

Bilim adamları - Eserleri
  • Mevlana - Mesnevi, Divan-ı kebir
  • Hacı Bektaşı Veli - Makalat
  • Yunus Emre - Risaletül Nnushiye

II. Beylikler

  • Karaman Oğulları (Konya - Resmi dili Türkçe - Denizcilikle uğraşmışlardır.)
  • Karesioğulları ( Balıkesir )
  • Osmanoğulları (Bursa - Domaniç - Söğüt)
  • Germiyanoğulları (Kütahya)
  • Aydınoğulları (Aydın)
  • Menteşoğulları (Muğla)
  • Hamitoğulları (Isparta)
  • Saruhanoğulları ( Manisa)
  • Dulkadiroğulları ( Maraş - Denizcilikle Uğraşmışlardır.)
  • Candaroğulları (Kastamonu)
II Beyliklerin bir kaç özelliği
  • Merkezi otoriteyi zayıflattılar
  • Anadoluyu Türkleştirdiler.
  • Daha sonra bu beylikler Osmanlı çatısı altına girdi.
  • Karesioğulları Osmanlıya ilk kendi isteğiyle katılan beyliktir.
  • Osmanlının ilk donanması Karesioğulları sayesinde olmuştur.

Anadolu Selçuklu Devleti

  • İznikte kuruldu. I.haçlı seferinden sonra Konya ya taşındı.
  • Hükümdarlarının isimleri.(Bu isimlerin bilinmesi önemlidir. Çünkü bu simlerle bir sürü eser yapılmıştır ve kpss de çıkar)
  1. Kılıç Aslan
  2. Aleaddin keykubat
  3. Gıyaseddin Keyhüsrev
  4. İzzettin Keykavus
  • 1176 Miryakefalon savaşı Bizans - Selçuklu. Bu savaşla Anadolunun Türk yurdu olduğu kesinleşmiştir.
  • Donanma ve tershaneleri vardı.
  • Anadolu Selçuklu ticarete çok önem vermiştir. Bunları şu şekilde görebiliriz.
  1. Çok sayıda kervansaray yapmışlardır.
  2. Düşük gümrük tarifesi uygulamışlardır.
  3. Sigorta sistem uygulamışlardır (sigorta kapsamı ülke sınırları içerisinde yaşanacak soygun vs gibi olaylarda geçerlidir.)
  4. Ticaret sözleşmalar yapmışlardır.
  • Devletin yıkılış nedenleri
  1. 1240 Babailer isyanı(Baba İshak İsyanı)
  2. 1243 Kösedağ savaşı Moğol - Selçuklu (II. Beylikler dönemi başlamıştır.)

TARİH Türkiye Tarihi

Bu bölümde genelde eser sorularıyla karşılaşacağız. Bilmemiz gereken ler şunlardır.

  • İlk medrese Danişmentlilerin yaptırdığı Yağıbasan medresesi.
  • Mengüceklilerin yaptırdığı Divriği ulucamii.
  • Artukluların yaptırdığı Malabadi Köprüsü (Batman'da)