Türk İslam Kültür Medeniyet

DEVLET YÖNETİMİ

• Devletin başında hükümdar yanında Divan-ı Saltanat(meclis)
• Divanda sonsöz hükümdarındır. Bu yüzden divan danışma meclisidir.
• Hükümdara ait bir kaç durum

1. Hutbe: Hükümdarın adının camide zikredilmesi.
2. Mensur: Hükümdarlığın halife tarafından onaylanması.
3. Hilat: Halifenin hükümdara giydirdiği özel kaftan.
4. Sikke: Hükümdarın kendi adına para bastırması.

Divan-ı Saltanatın Bölümleri
sıralama: divan ismi -> görevi -> başındaki görevli şeklindedir.

1. Divan-ı işraf -> soruşturma işleri -> Müşrif
2. Divan-ı istifa -> mali işler -> Müstevfi
3. Divan-ı tuğra -> yazışmalar -> Tuğracı
4. Divan-ı arz -> askeri işler -> Emir-i arz
5. Divan-ı mezalim -> yargı -> Sultan
6. Divan-ı berid -> haberleşme -> Berid

Sarayla Divan arasındaki ilişkyi Hacipler sağlardı.

HUKUK

Şer'i Hukuk

• İslam hukuku
• Kaynağı dindir.
• Başlarında Kadılar bulunur.
• Evlenme, Boşanma ve miras işlerin bakar.
• Kadı'nın verdiği kararı değiştirebilme yetkisi Kad-il Kudat'taydı. (Baş kadı)

Örf'i Hukuk

• Kamu hukuku
• Kaynağı gelenek, görenek, padişah fermanı, töre
• Başında Emr-i Dad bulunurdu.
• Kamusal alana bakardı.

ORDU

• İlk defa ücretli askerlik başladı. (Karahanlılar - Hassa ordusu)

Hassa Ordusu

• Ücretli askerlerden oluşan bir ordudur.
• Değişik milletlerden oluşur.
• Heran savaş için hazır bir ordudur.
• Osmanlıda ki kapıkulu askerleri aynı sistemdir.

Gulam Ordusu

• Ücretli askerlerden oluşan bir ordudur.
• Heran savaş için hazır bir ordudur.
• İçerisinde Türklerde vardır.
• Gılman-ı Saray: Askeri okuldur.(Eğer bir yerde okul vs varsa bu eğitime verilen önemi gösterir)

İkta Askerleri (Eyalet Askerleri)

• İkta arazisinde yaşarlar.
• Hazineden para almazlar.

Türkmen Birlikleri

• Ülke sınırlarına yerleştirilirler.
• Parasız askerdirler. (sınır toprakları işlemek üzere bu askerlere verilir ve geçimlern bu şekilde sağlarlar)

Bağlı Devlet Askeri

• Gerektiğinde yardıma gelen askerlerdir.

TOPRAK

Toprak 3 çeşittir.

1. Miri Toprak : Devlete ait topraklar.
2. Mülk Toprak : Kişilere ait topraktır.
3. Vakıf Toprağı : Hayır kurumlarına bağışlanan topraklardır.

• Vakıf toprağından vergi alınmaz.
• Vakıf dayanışmanın sembolüdür.

EKONOMİ

• Gelirler

Şer'i vergiler (dine bakılarak alınan vergiler)

1. Öşür vergisi : Müslümanlardan alınan toprak vergisidir.
2. Haraç : Gayri müslimlerden alınan vergidir.
3. Cizye : Gayrimüslimler askere alınmıyordu. Bu yüzden onlardan da korunma bedeli alınırdı.

Şer'i olmayan vergiler

1. Ağnam vergisi : Hayvancılık yapanlardan alınan vergidir.
2. Bac vergisi : Esnaftan alınan vergidir.
   

• Savaş ganimetleri.
• Bağlı devletlerden alınan vergi.
• Maden, orman ve tuzlalardan kazanç sağlarlardı.
• Gümrük geliri vardı.

BİLİM SANAT
Dilleri

• Karahanlılar -> Türkçe
• Gazneliler -> Farsca
• Büyük Selcuklular -> Farsca
• Tolunoğulları ->Arapca
• İhşitler -> Arapca

Eserleri

• Kutadgu Bilig -> Yusuf Has Hacip : Devlet yönetimiyle ilgili bilgiler veren kitaptır. (Siyasetname özelliği taşır.)
• Divan-ı Hikmet -> Ahmet Yesevi : Tasavvufi bir kitaptır.
• Divanı-ı Lügatit Türk -> Kaşgarlı Mahmut : Türk dilinin üstünlükerini göstermek için yazılmış olan Türk dilini anlatan kitaptır.
• Atabetül Hakayık -> Edip Ahmet Yükneki : Bilimin önemini anlatan kitaptır.
• Şehname -> Firdevsi : Gaznelilere aittir.
• Siyaset name -> Nizamül Mülk : Büyük Selçuklulara ait bir eserdir.
• Rubailer -> Ömer Hayyam : Büyük Selçuklulara ait bir eserdir.

Bilim Adamları

• Farabi -> Poztf bilimlerin kurucusu (Muallim'i sani : ikinci öğretmen demektir.)
• Gazali -> Din ve felsefeyle uğraşmıştır.
• İbn'i Sina -> Tıp
• Harezmi -> Matematikcidir.
• Biruni -> Tarih, coğrafya ve matematik
• Ömer Hayyam -> Astronomi, matematik ve Edebiyat
• Uluğbey -> Astronomi